Magiske formlar frå Hornindalen

Sammendrag

Bruk av magi i ymse former er eit kulturfenomen som kan følgjast attende til ei fjern fortid. Her i landet kjenner ein til at magi vart praktisert i norrøn tid og i mellomalderen. Magiske formlar vart brukte i munnleg form i generasjonar, men med utviklinga av lese- og skrivekunna på 1600- og 1700-talet kunne dei også formidlast i skrift. Ein sjanger for seg var dei handskrivne svartebøkene som har funnest i ulike former omkring på bygdene. Ved sida av trollformlar og annan magi inneheld dei også ein god porsjon rasjonell folkeleg medisin og praktiske oppskrifter. Storparten av det magiske materialet her i landet vart innsamla og prenta sporadisk utover 1800-talet, med Anton Christian Bangs Norske Hexeformularer og Magiske Opskrifter frå 1901-02 som eit ruvande hovudverk. Bangs samling inneheld 1576 tekstar. Ny utgåve ved Velle Espeland kom i 2005.

Emnet for denne artikkelen er ei samling magiske formlar som nyleg kom for dagen i gardsarkivet på Kirkhorn i Hornindalen i Nordfjord. Å lese og tolke slike tekstar byd på ei rekkje utfordringar.